CGT voorzien van frequente voortgangsfeedback leidt sneller tot dezelfde behandeluitkomst dan CGT met beperkte voortgangsfeedback. Bovendien leidt het tot een lagere uitval onder cliënten. Tot deze conclusies komen Janse en collega’s.
CGT laat over het algemeen goede effecten zien. Toch zien we in de praktijk dat een aantal cliënten niet verbetert. Of – even problematisch – dat een deel van de cliënten de behandeling vroegtijdig afbreekt. In dat kader is het van belang om te kijken hoe het effect van CGT vergroot kan worden. Janse en collega’s keken hiervoor naar de mogelijke meerwaarde van voortgangsfeedback. Ze kozen voor voortgangsfeedback in de vorm van Feedback Informed Treatment (FIT). Bij FIT beantwoorden cliënten elke sessie vragen over hoe ze de sessie en de behandelrelatie hebben ervaren en over hun eigen functioneren. Hoewel deze vorm van voortgangsfeedback tijdsintensief is, is het aantal vragen per sessie beperkt. Janse en collega’s vergeleken de frequente feedbackconditie vervolgens met een beperkte voortgangsfeedbackconditie waarin het functioneren van cliënten elke vijf sessies werd gemeten.
Snellere resultaten, minder uitval
CGT-behandelingen voorzien van frequente feedback bleken gemiddeld twee sessies korter in vergelijking met CGT-behandelingen voorzien van beperkte feedback. Voor het uiteindelijke behandelresultaat maakte het niet uit of de feedback frequent of beperkt was. Janse en collega’s vonden daarnaast dat cliënten in de frequente feedbackconditie minder vaak uitvielen (10,6 procent) in vergelijking met cliënten in de beperkte feedbackconditie (16,6).
Specifieke groep gebaat
Dat frequente feedback het effect van CGT kan versnellen is natuurlijk mooi. De vraag is echter of iedereen daar evenveel van profiteert. In een exploratieve analyse keken Janse en collega’s dan ook of de diagnose van de cliënt uitmaakte voor het resultaat. Met name cliënten met een persoonlijkheidsstoornis bleken te profiteren van frequentere voortgangsfeedback: in de frequente feedbackconditie verminderden hun symptomen sneller dan in de beperkte feedbackconditie. Vanwege de kleine onderzoekgroep moet dit resultaat voorzichtig worden geïnterpreteerd. Bovendien bestond de groep met persoonlijkheidsproblematiek vooral uit cliënten met cluster-C problematiek (73 procent van de totale groep cliënten met een persoonlijkheidsstoornis). Deze groep is mogelijk stabieler en ervaart minder sterke negatieve emoties, wat kan helpen op het moment dat feedbackresultaten nog geen verbetering laten zien.
Aandacht voor implementatie noodzakelijk
Zoals gezegd kan frequente voortgangsfeedback tijdintensief zijn. In hun onderzoek zagen Janse en collega’s dan ook dat de feedbackvragenlijsten lang niet altijd werden ingevuld. Gemiddeld genomen werden de lijsten voor 70 procent van de sessies ingevuld. De vraag is wat dat voor gevolgen heeft voor de uitkomst. Uit exploratieve analyses die Janse en collega’s verrichten kwam naar voren dat minder goede implementatie gepaard ging met een hoger aantal sessies. Dat zou kunnen betekenen dat voortgangsfeedback pas écht effectief is wanneer het goed wordt geïmplementeerd. Ook hier geldt echter dat harde conclusies voorlopig op zich laten wachten. Wel adviseren de onderzoekers om in onderzoek naar voortgangsfeedback beter te kijken naar de mate waarin implementatie succesvol is. Pas dan kunnen we de resultaten uit dergelijke onderzoeken op waarde schatten.
Bron
- Janse, P. D., de Jong, K., Veerkamp, C., van Dijk, M. K., Hutschemaekers, G. J. M., & Verbraak, M. J. P. (2020, July 13). The Effect of Feedback-Informed Cognitive Behavioral Therapy on Treatment Outcome: A Randomized Controlled Trial. Journal of Consulting and Clinical Psychology.
