Factsheet: Borderline

Cognitieve gedragstherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis

door VGCt
6 minuten leestijd

Van borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) is sprake als iemand in zijn dagelijks leven ernstig gehinderd wordt door een diepgeworteld patroon van impulsiviteit en van instabiliteit in relaties, zelfbeeld en stemming. BPS kan ontstaan bij een voorgeschiedenis van emotioneel of seksueel misbruik en/of emotionele verwaarlozing in de jeugd. In de kindertijd waren er vaak zowel bedreigende ervaringen als onvoldoende veiligheid. In deze factsheet lees je meer over cognitieve gedragstherapie bij BPS. 

Deze factsheet is ontwikkeld door Prof. dr. Arnoud Arntz. 

Meer informatie over behandelingen 

DGT is gericht op het aanleren van manieren om beter met emoties om te gaan. Dat kunnen manieren zijn om emotionele zaken beter te leren accepteren of manieren om dingen te veranderen. DGT kent een gestructureerd programma waarin in fases verschillende onderwerpen aan bod komen, zoals zelfverwondings- en suïcidale neigingen. Voor veel mensen met BPS is een jaar DGT wel helpend maar niet voldoende, daarom wordt nu gewerkt aan methoden om de behandeling minder intensief voort te zetten, bijv. met e-Health. Ook kan na een jaar bekeken worden of een andere therapie voor een specifiek probleem aangewezen is. 

Schematherapie is gericht op het veranderen van de basale ideeën en gevoelens die aan bps ten grondslag liggen, zoals bijv. het idee een slecht mens te zijn. Zulke ideeën en gevoelens over jezelf of andere mensen worden gevormd in de jeugd, en bij BPS is er vaak sprake van ervaringen met emotioneel of seksueel misbruik, en emotionele verwaarlozing. Bij alle dreigende ervaringen was er een funest tekort aan veiligheid. Schematherapie richt zich op het alsnog tot stand brengen van een basaal gevoel van veiligheid, door zowel ervaringen van vroeger te verwerken, als aan problemen in het heden te werken. Voor de meeste mensen met BPS is twee jaar schematherapie voldoende, waarbij de therapie in het tweede jaar langzaam wordt afgebouwd. We zien dat een jaar na einde van de therapie de effecten meestal verder toenemen en de meeste mensen, ook die dat aanvankelijk betwijfelden, in staat zijn om goed te functioneren en geen hulp meer nodig hebben. 

De VERS-training van 18 groepsbijeenkomsten is echt een training om te leren beter om te gaan met hoogoplopende emoties en stress, en is bedoeld als een aanvulling op een lopende therapie. Hoewel de effecten bewezen positief zijn, is het dus niet bedoeld als een volledige behandeling van BPS en hoort de VERS-training niet gegeven te worden zonder dat daarnaast individuele therapie plaatsvindt. 

Bronnen

  • Blum, N., St. John, D., Pfohl, B., Stuart, S., McCormick, B., Allen, J., … & Black, D. W. (2008). Systems Training for Emotional Predictability and Problem Solving (STEPPS) for outpatients with borderline personality disorder: a randomized controlled trial and 1-year follow-up. American Journal of Psychiatry165(4), 468-478.
  • Kliem, S., Kröger, C., & Kosfelder, J. (2010). Dialectical behavior therapy for borderline personality disorder: a meta-analysis using mixed-effects modeling. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 78(6), 936-951. http://dx.doi.org/10.1037/a0021015
  • Oud, M., Arntz, A., Hermens, M. L. M., Verhoef, R., & Kendall, T. (2018). Specialized psychotherapies for adults with borderline personality disorder: A systematic review and meta-analysis. Australian & New Zealand Journal of Psychiatry, 52(10), 949-961. https://doi.org/10.1177/0004867418791257
  • Samuels, J. (2011). Personality disorders: epidemiology and public health issues. International Review of Psychiatry23(3), 223-233.
  • Sempérteguia, G.A., Karremana, A., Arntz, A. & Bekker, M.H.J. (2013). Schema Therapy for Borderline Personality Disorder: A Comprehensive Review of its Empirical Foundations, Effectiveness and Implementation Possibilities. Clinical Psychological Review, 33, 426–447. http://dx.doi.org/10.1016/j.cpr.2012.11.006
  • Torgersen, S. (2012). Epidemiology. In: Widiger, T. A. (Ed.), The Oxford Handbook of Personality Disorders (pp. 186-218). Oxford University Press.

Publieksboeken

  • van Genderen, H., Jacob, G. & Seebauer, L. (2012). Patronen doorbreken. Negatieve gevoelens en gewoonten herkennen en veranderen. Amsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds.
  • McKay, M., Wood, J. &  Jeffrey Brantley, J. (2008). Omgaan met overweldigende emoties: werkboek dialectische gedragstherapie. Hogrefe Uitgevers BV.

Links

Misschien ook interessant voor jou