Cognitieve gedragstherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis
Van borderline persoonlijkheidsstoornis (bps) is sprake als iemand in zijn dagelijks leven ernstig gehinderd wordt door een diepgeworteld patroon van impulsiviteit en van instabiliteit in relaties, zelfbeeld en stemming. Bps kan ontstaan bij een voorgeschiedenis van emotioneel of seksueel misbruik en/of emotionele verwaarlozing in de jeugd. In de kindertijd waren er vaak zowel bedreigende ervaringen als onvoldoende veiligheid. In deze factsheet leer je meer over de behandeling van bps met cognitieve gedragstherapie.
Hoe gebruik je de factsheet?
De factsheet legt kort en duidelijk uit wat bps is, welke symptomen erbij horen en hoe de behandeling met cognitieve gedragstherapie eruit ziet. Als cognitief gedragstherapeut kun je de factsheet gebruiken om het gesprek met de huisarts of andere verwijzer aan te gaan. Huisartsen gebruiken de factsheet om cliënten te motiveren hun klachten aan te pakken.
Auteur: Prof. dr. Arnoud Arntz
Meer informatie over behandelingen
Dgt is gericht op het aanleren van manieren om beter met emoties om te gaan. Dat kunnen manieren zijn om emotionele zaken beter te leren accepteren of manieren om dingen te veranderen. Dgt kent een gestructureerd programma waarin in fases verschillende onderwerpen aan bod komen, zoals zelfverwondings- en suïcidale neigingen. Voor veel mensen met bps is een jaar dgt wel helpend maar niet voldoende, daarom wordt nu gewerkt aan methoden om de behandeling minder intensief voort te zetten, bijv. met e-Health. Ook kan na een jaar bekeken worden of een andere therapie voor een specifiek probleem aangewezen is.
St is gericht op het veranderen van de basale ideeën en gevoelens die aan bps ten grondslag liggen, zoals bijv. het idee een slecht mens te zijn. Zulke ideeën en gevoelens over jezelf of andere mensen worden gevormd in de jeugd, en bij bps is er vaak sprake van ervaringen met emotioneel of seksueel misbruik, en emotionele verwaarlozing. Bij alle dreigende ervaringen was er een funest tekort aan veiligheid. St richt zich op het alsnog tot stand brengen van een basaal gevoel van veiligheid, door zowel ervaringen van vroeger te verwerken, als aan problemen in het heden te werken. Voor de meeste mensen met bps is twee jaar st voldoende, waarbij in het tweede jaar de therapie langzaam wordt afgebouwd. We zien dat een jaar na einde van de therapie de effecten meestal verder toenemen en de meeste mensen, ook die dat aanvankelijk betwijfelden, in staat zijn om goed te functioneren en geen hulp meer nodig hebben.
De VERS-training van 18 groepsbijeenkomsten is echt een training om te leren beter om te gaan met hoogoplopende emoties en stress, en is bedoeld als een aanvulling op een lopende therapie. Hoewel de effecten bewezen positief zijn, is het dus niet bedoeld als een volledige behandeling van bps en hoort de VERS-training niet gegeven te worden zonder dat daarnaast individuele therapie plaatsvindt.
Download de factsheet
Bronnen
Blum, N., St. John, D., Pfohl, B., Stuart, S., McCormick, B., Allen, J., ... & Black, D. W. (2008). Systems Training for Emotional Predictability and Problem Solving (STEPPS) for outpatients with borderline personality disorder: a randomized controlled trial and 1-year follow-up. American Journal of Psychiatry, 165(4), 468-478.
Kliem, S., Kröger, C., & Kosfelder, J. (2010). Dialectical behavior therapy for borderline personality disorder: a meta-analysis using mixed-effects modeling. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 78(6), 936-951. http://dx.doi.org/10.1037/a0021015
Oud, M., Arntz, A., Hermens, M. L. M., Verhoef, R., & Kendall, T. (2018). Specialized psychotherapies for adults with borderline personality disorder: A systematic review and meta-analysis. Australian & New Zealand Journal of Psychiatry, 52(10), 949-961. https://doi.org/10.1177/0004867418791257
Samuels, J. (2011). Personality disorders: epidemiology and public health issues. International Review of Psychiatry, 23(3), 223-233.
Sempérteguia, G.A., Karremana, A., Arntz, A. & Bekker, M.H.J. (2013). Schema Therapy for Borderline Personality Disorder: A Comprehensive Review of its Empirical Foundations, Effectiveness and Implementation Possibilities. Clinical Psychological Review, 33, 426–447. http://dx.doi.org/10.1016/j.cpr.2012.11.006
Torgersen, S. (2012). Epidemiology. In: Widiger, T. A. (Ed.), The Oxford Handbook of Personality Disorders (pp. 186-218). Oxford University Press.
Publieksboeken
van Genderen, H., Jacob, G. & Seebauer, L. (2012). Patronen doorbreken. Negatieve gevoelens en gewoonten herkennen en veranderen. Amsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds.
McKay, M., Wood, J. & Jeffrey Brantley, J. (2008). Omgaan met overweldigende emoties: werkboek dialectische gedragstherapie. Hogrefe Uitgevers BV.
Links
NVVP behandelvormen transference focused psychotherapy
De viersprong behandelingen mentalization based treatment
Schematherapie
Stichting Borderline
Kenniscentrum persoonlijkheidsstoornissen
ggzstandaarden