De naakte waarheid
Tijdens de supervisorenmiddag gaan wij met elkaar op zoek naar wat er werkt in supervisie en hoe het beter kan. Om erachter te komen wat er werkelijk speelt in de supervisiespreekkamer nemen we met ervaren supervisoren gedragstherapeutische supervisieprocessen door.
Vertrouwelijke informatie
Dit jaar richten we ons met name op hoe je kunt omgaan met vertrouwelijke informatie.
Mag je de vertrouwelijkheid van de supervisierelatie doorbreken? Komt het vaak voor? Heb je het zelf meegemaakt?
Anton Hafkenscheid bespreekt tijdens de plenaire lezing hoe om te gaan met dit spanningsveld.
Workshops en kennismaking
Tijdens de workshoprondes wordt actief gewerkt aan het thema adequate coping als supervisor met zichtbare of minder zichtbare vertrouwelijke informatie. Een actieve houding van deelnemers is daarbij belangrijk.
Tevens maken we deze middag kennis met de nieuwe VGCt directeur Stijn Verhagen en geven Thera Koetsier en Margreet van der Plas een update vanuit de accreditatie- en registratiecommissie.
Aan het eind van deze supervisorenmiddag weet je meer over wat er waar is over vertrouwelijkheid binnen de supervisie.
Programma
13.00 – 13.30 uur Inloop met koffie en thee (geen lunch)
13.30 – 14.15 uur Opening en welkom dagvoorzitter Tom Deenen met diverse updates
Kennismaken met Stijn Verhagen – directeur VGCt
Update vanuit de registratiecommissie – Margreet van der Plas
Update vanuit de registratiecommissie – Thera Koetsier
14.15 – 14.45 uur Plenaire lezing: Vertrouwelijkheid en vertrouwen in de supervisierelatie – Anton Hafkenscheid
14.45 – 15.00 uur Pauze
15.00– 16.00 uur Subsessies ronde 1. Keuze uit:
- Medemenselijkheid en kwetsbaarheid – Tim Batink
- Het stimuleren van het leerproces van de supervisant – Peter Daansen
- Vertrouwelijkheid en vertrouwen in de supervisierelatie – Anton Hafkenscheid
- Vertrouwelijkheid en jeugdigen – Charlotte Oele en Anneke Eenhoorn
16.00 – 16.30 uur Pauze
16.30 – 17.30 uur Subsessies ronde 2. Keuze uit:
- Medemenselijkheid en kwetsbaarheid – Tim Batink
- Het stimuleren van het leerproces van de supervisant – Peter Daansen
- Vertrouwelijkheid en vertrouwen in de supervisierelatie – Anton Hafkenscheid
- Vertrouwelijkheid en jeugdigen – Charlotte Oele en Anneke Eenhoorn
17.30 uur Borrel met een hapje
Toelichting lezing & workshops
Plenaire lezing
Vertrouwelijkheid en vertrouwen in de supervisierelatie – Anton Hafkenscheid
De supervisierelatie is bij uitstek gefundeerd op vertrouwen. Vertrouwen is direct gekoppeld aan vertrouwelijkheid. In opleidingsreglementen is die vertrouwelijkheid goed vastgelegd. De supervisant, die zich per definitie in een afhankelijkheidspositie bevindt, is daarmee optimaal beschermd. De supervisant moet erop kunnen vertrouwen dat de overeengekomen vertrouwelijkheid omtrent de onmiskenbare kwetsbaarheden en missers die de supervisant tijdens de supervisiesessies laat zien door de supervisor in de praktijk strikt wordt nageleefd. Een goed leerklimaat veronderstelt een veilige supervisiecontext, waarbij er onder geen beding direct of indirect van buitenaf kan worden meegekeken en meegeluisterd: wat de supervisant binnen de vier muren van de supervisieruimte hortend, stotend en stuntelend over zichzelf aan de supervisor laat horen en zien in de casusconceptualisering, beeldopnames en rollenspellen blijft binnenskamers. Formeel overeengekomen vertrouwelijkheid impliceert echter nog geenszins vanzelfsprekend dat supervisant en supervisor in de praktijk over en weer vertrouwen ervaren. Het vertrouwen van de supervisor kan danig op de proef worden gesteld als de supervisant niet in staat of bereid blijkt om aan de professionele vaardigheden en standaarden zoals de supervisor die hanteert te voldoen. In dat geval kunnen de belangen van de kwetsbare supervisant (die bescherming verdient) op gespannen voet komen te staan met de belangen van de andere ‘stakeholders’: de kwetsbare patiënt, die recht heeft op een zo goed mogelijke behandeling, de kwetsbare reputatie van de praktijkinstelling en de kwetsbare waarden van de beroepsgroep. Als belangrijke ‘hoeder van de professie’ kan de supervisor zich in zulke delicate situaties niet verschuilen achter de positie van buitenstaander, die zich slechts heeft te bekommeren om het belang van de supervisant, die toelating tot ‘het gilde’ als ultiem doel voor ogen heeft. Hoe met dit spanningsveld om te gaan? In deze lezing exploreer ik enkele opties.
Doel
Na afloop van deze lezing heb je handvatten en ideeën gekregen die je helpen om adequater met dit spanningsveld binnen supervisierelaties om te gaan of te overdenken.
Workshop 1
Medemenselijkheid en kwetsbaarheid – Tim Batink
Een belangrijk aspect in de supervisie van Acceptance and Commitment Therapy (ACT), is het delen van medemenselijkheid en kwetsbaarheid door de supervisor. De naakte waarheid als supervisor, waarbij je enerzijds het hebben van negatieve interne gewaarwordingen normaliseert (het mens zijn) alsook de toepassing van de verschillende ACT-processen modelt. Daarbij nodig je de supervisant ook uit, om tijdens de sessie stil te staan bij zijn eigen medemenselijkheid en kwetsbaarheid – om deze zelfde grondhouding vervolgens ook mee te nemen in de behandelkamer met de client waarbij deze tenslotte door de client wordt uitgenodigd om zich op eenzelfde manier te verhouden tot zijn binnenwereld.
Workshop 3
Vertrouwelijkheid en vertrouwen in de supervisierelatie: ervaringen uit de praktijk – Anton Hafkenscheid
In vervolg op de gelijknamige plenaire lezing gaan we in deze workshop in gesprek over de ervaringen die de deelnemers in hun rol van (aspirant-) supervisor hebben opgedaan met supervisiemomenten, waarbij er geen vertrouwen (meer) was in de vaardigheden en beroepsattitude van de supervisant. Deelnemers kunnen eigen casuïstiek inbrengen, waarbij zij zelf de rol van supervisant spelen. De workshopleider zal proberen om de (dreigende) stagnaties in de supervisierelatie woorden te geven en eventueel te doorbreken.
Doel
Na afloop van deze workshop ben je je meer bewust van je eigen attitude ten aanzien van het omgaan met vertrouwelijkheid en vertrouwen in de supervisierelatie en heb je nagedacht over wat je hiermee kan in de rol van supervisor.
Workshop 2
Het stimuleren van het leerproces van de supervisant – Peter Daansen
Goede supervisie is meer dan het aanleren van technische vaardigheden door de supervisant. Het is een proces waarin de supervisant zich kwetsbaar moet opstellen: hij moet beeldmateriaal laten zien, over de patiënt en zichzelf reflecteren en overdracht- en tegenoverdrachtgevoelens herkennen en bespreken. Kortom: naast het krijgen van steun door de supervisor moet hij zich binnen een supervisierelatie kwetsbaar durven opstellen. Hiervoor zijn vertrouwen, vertrouwelijkheid en veiligheid onmisbare ingrediënten binnen het supervisieproces.
Ben je als supervisor goed opgeleid in het omgaan met vertrouwelijkheid? Hoe kan je je ervaring inzetten als het gaat om vertrouwen? Wat zijn werkzame factoren om het leerproces van de supervisant te bevorderen?
Doel
Na afloop van deze workshop heb je ideeën gekregen over acties die je kunt doen als supervisor om het leerproces van de supervisant te bevorderen in het omgaan met vertrouwelijkheid.
Workshop 4
Vertrouwelijkheid en jeugdigen – Charlotte Oele en Anneke Eenhoorn
Vaak blijft het specifieke van kind & jeugd nogal eens onderbelicht: hoe zit dat met vertrouwelijkheid tussen ouders, tussen ouders en kinderen en tussen kinderen? En hoe ga je daarmee om in een behandeling? Wat te doen als je client van 16 vertelt elke avond te blowen maar dat zijn ouders dat niet weten of als een jongere zegt elke avond haar eten in een prullenbakje uit te spugen zonder medeweten van ouders?
Wanneer is een geheim passend bij vertrouwelijkheid van therapie en wanneer schadelijk voor de ontwikkeling? Hoe bewaak je vertrouwelijkheid en zorg je toch dat er verbinding komt? En wat te doen als het bewaren van vertrouwelijkheid dan wel geheimen besproken wordt in een MDO en er een meningsverschil ontstaat tussen ouderbegeleiders, systeemtherapeuten en individueel therapeuten?
Vertrouwelijkheden, de verbinding blijven zoeken en de meervoudige partijdigheid, zijn binnen het werkveld van kinder- en jeugdpsychotherapeuten dagelijkse kost met diverse voetangels en klemmen die in de supervisie veelvuldig het gespreksthema zijn. Graag willen we met jullie van gedachten wisselen over de wijze waarop je deze thema’s in supervisie bespreekbaar maakt.
Praktische informatie
Over de inleiders
Anton Hafkenscheid
Dr. A. (Anton) Hafkenscheid is als klinisch psycholoog-psychotherapeut verbonden aan Arkin/Sinai Centrum. Hij is docent aan diverse postdoctorale opleidingen in de ggz (Centrale RINO Groep Utrecht, Radboud Centrum Sociale Wetenschappen (RCSW) Nijmegen, PPO Groningen en de Katholieke Universiteit Leuven), is redacteur van het Tijdschrift voor Psychotherapie en is auteur van twee monografieën (De therapeutische relatie (Amsterdam: Boom Uitgevers/De Tijdstroom, 2014, 2021) en Beter worden in je vak: systematische zelfreflectie voor professionals in de ggz (Amsterdam: Boom Uitgevers, 2018)). In 2013 won hij de eerste Wim Trijsburgprijs, ingesteld door de Nederlandse Vereniging voor Psychotherapie (NVP).
Dr. Tim Batink
Klinisch Psycholoog – Psychotherapeut, Groepstherapeut NVGP, Senior-schematherapeut, Supervisor VGCt & ACT-supervisor | Assistant Professor Open Universiteit – LevenslooppsychologieEigenaar ACT in Actie – Cursus en Opleiding (KvK 54589800)
Mail: info@actinactie.nl
Web: www.actinactie.nl
Peter Daansen
Peter Daansen is klinisch psycholoog-psychotherapeut en bedrijfskundige, supervisor VGCt en VPeP. Hij is werkzaam bij PsyQ en PD Psy&ManagementConsult. Tot 2021 was hij hoofddocent bij de Centrale Rino Groep. Hij is mederedacteur/auteur van het in 2021 bij Bohn Stafleu van Loghum uitgegeven Supervisie als proces. Een gids voor de praktijk.
Charlotte Oele en Anneke Eenhoorn
Charlotte Oele is Klinisch Psycholoog, Psychotherapeut, Supervisor VKJP, werkzaam bij Forta Jeugd (klinisch psycholoog en directeur), Zij is plaatsvervangend hoofdopleider en hoofddocent bij de opleiding Psychotherapeut Kind en Jeugd Rino Groep.
Anneke E. Eenhoorn is klinisch psycholoog, Psychotherapeut, Supervisor VKJP en VCGT, werkzaam bij GGZ-NHN divisie jeugd en gezin, medewerker vakblad Kind en Adolescent Praktijk, docent RINO Groep.
Margreet van der Plas
Voorzitter registratiecommissie VGCt.
Thera Koetsier
Voorzitter accreditatiecommissie VGCt.
Tom Deenen
Voorzitter sectie supervisoren VGCt.
De VGCt is CRKBO geregistreerd. Op alle verenigingsactiviteiten zijn de algemene voorwaarden evenementen van de VGCt van toepassing.